Việc hỗ trợ người thân mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần có thể vừa là trải nghiệm bổ ích vừa là thử thách. Nó đòi hỏi sự kiên nhẫn, đồng cảm và thấu hiểu, cùng với các chiến lược tự chăm sóc để đảm bảo rằng bạn không cảm thấy quá tải. Bài viết này đưa ra lời khuyên thiết thực về cách ở bên người đang vật lộn với các vấn đề về sức khỏe tâm thần trong khi vẫn duy trì được sức khỏe của bạn.

Hiểu về các vấn đề sức khỏe tâm thần

Bước đầu tiên trong việc hỗ trợ là tìm hiểu về các vấn đề sức khỏe tâm thần. Các bệnh tâm thần có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, tâm thần phân liệt và rối loạn nhân cách. Mỗi tình trạng có các triệu chứng và thách thức riêng. Hiểu được những điều này có thể giúp bạn đồng cảm với những gì người thân yêu của bạn đang trải qua.

Những điểm chính:

• Nghiên cứu các tình trạng sức khỏe tâm thần cụ thể để hiểu các triệu chứng, tác nhân gây bệnh và phương pháp điều trị.
• Làm quen với những quan niệm sai lầm phổ biến về sức khỏe tâm thần.
• Nhận ra rằng bệnh tâm thần không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn cả gia đình và bạn bè của họ.

Giao tiếp mở

Giao tiếp cởi mở là điều quan trọng khi hỗ trợ người có vấn đề về sức khỏe tâm thần. Nó tạo ra một không gian an toàn để người thân của bạn bày tỏ cảm xúc và trải nghiệm của họ. Sau đây là một số mẹo để thúc đẩy giao tiếp hiệu quả:

1. Lắng nghe một cách chủ động: Khi người thân của bạn nói về cảm xúc của họ, hãy dành cho họ sự chú ý hoàn toàn. Thể hiện sự quan tâm của bạn bằng cách gật đầu và phản hồi phù hợp. Tránh ngắt lời hoặc đưa ra lời khuyên không mong muốn.
2. Tránh phán xét: Điều cần thiết là không phán xét. Người thân của bạn có thể chia sẻ những trải nghiệm khó hiểu. Hãy tiếp cận cảm xúc của họ bằng sự đồng cảm, thừa nhận rằng cảm xúc của họ là hợp lý.
3. Đặt câu hỏi: Khuyến khích người thân chia sẻ thêm về những trải nghiệm của họ. Những câu hỏi như "Tôi có thể giúp gì cho bạn?" hoặc "Bạn đang cảm thấy thế nào lúc này?" có thể mở ra những cuộc trò chuyện sâu sắc hơn.
4. Tôn trọng không gian của họ: Đôi khi, người thân của bạn có thể không muốn nói chuyện. Hãy tôn trọng nhu cầu không gian riêng của họ và cho họ biết bạn luôn sẵn sàng khi họ muốn chia sẻ.

Hãy ở đó, ngay cả khi khó khăn

Việc hỗ trợ một người có vấn đề về sức khỏe tâm thần có thể gây kiệt quệ về mặt cảm xúc, đặc biệt là khi họ đang trải qua thời điểm đặc biệt khó khăn. Sau đây là một số cách thể hiện sự hỗ trợ của bạn mà không cảm thấy quá tải:

1. Hãy kiên nhẫn: Quá trình phục hồi sau các vấn đề về sức khỏe tâm thần thường không diễn ra theo đường thẳng. Người thân của bạn có thể có những ngày tốt và ngày xấu. Sự kiên nhẫn là chìa khóa; họ cần biết rằng bạn luôn ở bên họ, bất kể điều gì xảy ra.
2. Khuyến khích sự giúp đỡ chuyên nghiệp: Nhẹ nhàng khuyến khích người thân của bạn tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp nếu họ chưa làm vậy. Điều này có thể có nghĩa là liệu pháp, tư vấn hoặc thuốc men. Đề nghị giúp họ tìm một chuyên gia sức khỏe tâm thần hoặc đi cùng họ đến các cuộc hẹn.
3. Tham gia các hoạt động cùng nhau: Tham gia các hoạt động có thể nâng cao tâm trạng của họ, như đi dạo, nấu ăn cùng nhau hoặc xem phim. Điều này có thể mang lại cảm giác bình thường và không bị phân tâm.
4. Đặt ranh giới: Mặc dù việc ở bên người thân yêu là quan trọng, bạn cũng phải chăm sóc bản thân. Đặt ra ranh giới rõ ràng về những gì bạn có thể và không thể xử lý. Bạn có thể nói không nếu cảm thấy quá tải.

Mẹo thực tế để hỗ trợ

Sau đây là một số chiến lược thiết thực để hỗ trợ người thân yêu của bạn:

1. Tạo thói quen: Giúp thiết lập thói quen hàng ngày bao gồm các bữa ăn, tập thể dục và ngủ đều đặn. Thói quen có thể mang lại sự ổn định, đặc biệt hữu ích cho những người đang phải đối mặt với lo lắng hoặc trầm cảm.
2. Cung cấp trợ giúp với các nhiệm vụ hàng ngày: Các vấn đề về sức khỏe tâm thần có thể khiến ngay cả những nhiệm vụ đơn giản cũng trở nên quá sức. Đề nghị giúp đỡ việc nhà, mua sắm tạp hóa hoặc các trách nhiệm khác có thể khiến bạn cảm thấy nặng nề.
3. Hãy chú ý đến ngôn ngữ: Sử dụng ngôn ngữ hỗ trợ. Tránh những cụm từ có thể bác bỏ cảm xúc của họ, chẳng hạn như "hãy vượt qua đi" hoặc "bạn sẽ ổn thôi". Thay vào đó, hãy chọn những câu nói trấn an như "Tôi ở đây vì bạn" hoặc "Cảm thấy thế này là bình thường".
4. Thực hành tự chăm sóc: Việc chăm sóc người có vấn đề về sức khỏe tâm thần có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của bạn. Tham gia các hoạt động tự chăm sóc, chẳng hạn như tập thể dục, sở thích hoặc dành thời gian cho bạn bè. Cân nhắc tham gia nhóm hỗ trợ dành cho người chăm sóc để chia sẻ kinh nghiệm và chiến lược.
5. Khuyến khích lựa chọn lối sống lành mạnh: Thúc đẩy lối sống lành mạnh bằng cách khuyến khích người thân của bạn ăn uống lành mạnh, tập thể dục và tránh rượu hoặc ma túy. Những yếu tố này có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tinh thần và quá trình phục hồi.

Nhận biết các dấu hiệu của khủng hoảng

Điều quan trọng là phải nhận biết các dấu hiệu cho thấy người thân của bạn có thể đang gặp khủng hoảng. Những dấu hiệu này có thể bao gồm:

• Nói về cảm giác tuyệt vọng hoặc bất lực
• Bày tỏ ý định tự làm hại bản thân hoặc tự tử
• Tham gia vào các hành vi nguy hiểm hoặc tự hủy hoại bản thân
• Rút lui khỏi bạn bè và gia đình
• Những thay đổi đột ngột về tâm trạng hoặc hành vi

Nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu này, điều quan trọng là phải coi trọng chúng. Khuyến khích người thân của bạn tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp ngay lập tức. Nếu họ đang gặp nguy hiểm sắp xảy ra, đừng ngần ngại liên hệ với các dịch vụ khẩn cấp hoặc đường dây nóng về khủng hoảng sức khỏe tâm thần.

Hỗ trợ bản thân

Việc chăm sóc người có vấn đề về sức khỏe tâm thần có thể rất khó khăn và điều cần thiết là phải ưu tiên sức khỏe tâm thần của chính bạn. Sau đây là một số chiến lược giúp bạn quản lý:

1. Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nói chuyện với bạn bè hoặc thành viên gia đình về cảm xúc và trải nghiệm của bạn. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp cho bản thân nếu cần.
2. Tự giáo dục bản thân:Hiểu về sức khỏe tâm thần có thể giúp giảm bớt một số căng thẳng và lo lắng mà bạn có thể cảm thấy. Bạn càng hiểu biết nhiều, bạn càng có đủ khả năng hỗ trợ người thân yêu của mình.
3. Thực hành chánh niệm: Tham gia các hoạt động chánh niệm như thiền hoặc yoga. Những hoạt động này có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tổng thể của bạn.
4. Nghỉ giải lao: Đừng quên nghỉ ngơi. Hãy rời đi khi bạn cần nạp lại năng lượng và tập trung suy nghĩ. Dành thời gian cho bản thân mà không cần cảm thấy tội lỗi là điều bình thường.

Phần kết luận

Hỗ trợ người thân yêu có vấn đề về sức khỏe tâm thần là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng rất bổ ích. Bằng cách tự giáo dục bản thân, thực hành giao tiếp cởi mở, Liệu pháp tâm lý cá nhân và ưu tiên cả sức khỏe của bạn và của họ, bạn có thể cung cấp sự hỗ trợ mà họ cần trong khi vẫn duy trì sự cân bằng lành mạnh trong cuộc sống của chính bạn. Hãy nhớ rằng bạn không đơn độc trong việc này; có các nguồn lực và hệ thống hỗ trợ có sẵn để giúp cả bạn và người thân của bạn vượt qua thời điểm khó khăn này. Cùng nhau, bạn có thể hướng tới quá trình chữa lành và phục hồi, từng bước một.